اقتصاد ارمنستان : بررسی مهم ترین بخش های اقتصاد این کشور

کشور ارمنستان در سال های اخیر از جنبه مختلف اقتصادی در حال رشد بوده است. در این مطلب با بخش های اقتصادی این کشور از جمله بهره برداری از معدن، بخش ساخت و ساز، انرژی، بخش صنعتی، تجارت خرده فروشی و فناوری ارتباطات و اطلاعات آشنا خواهید شد

مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد ارمنستان کدامند؟

کشور ارمنستان در سال‌های اخیر از جنبه مختلف اقتصادی در حال رشد بوده است. بخش‌های مختلف این کشور از جمله صنعت گردشگری در دهه گذشته بسیار بهبود یافته‌اند و همچنان در حال گسترش خود هستند. دیگر بخش‌های اقتصاد این کشور نیز از این قاعده مستثنا نیستند. بخش‌های همچون ساخت و ساز، انرژی و خدمات در کنار گردشگری پایه اصلی اقتصاد این کشور کوچک را تشکیل می‌دهند. در این مقاله از سندباد قصد داریم به بررسی اقتصاد ارمنستان و شرایط بخش‌های مختلف آن بپردازیم.

بهره‌برداری از معدن

در سال 2017 خروجی صنعت معدن 14/2 درصد رشد داشت و به 172 میلیارد درم قیمت کنونی رسید و 3/1 درصد از تولید ناخالص داخلی ارمنستان را دارا بود. در سال 2017 صادرات محصولات معدنی (بدون در نظر گرفتن سنگ‌ها و فلزات باارزش) به 46/9 درصد رسید و 692 میلیون دلار آمریکا ارزش داشت و 30/1 درصد از کل صادرات را در بر می‌گرفت.

بخش ساخت و ساز

معاملات املاک و مستغلات، در سپتامبر 2019، نسبت به سپتامبر 2018، 36 درصد رشد داشت. همچنین ارزش بازاری متوسط یک متر مربع زمین در یک آپارتمان در ایروان در سپتامبر 2019، نسبت به سپتامبر 2019، 10/8 درصد رشد داشت. در سال 2017، تولیدات ساخت و ساز، 2/2 درصد افزایش داشت و به 416 میلیارد درم رسید.

ارمنستان در نیمه دوم دهه 2000، یک توسعه عظیم را در بخش ساخت و ساز تجربه کرد. بر اساس اداره آمار ملی، بخش ساخت و ساز در حال توسعه ارمنستان، در 8 ماهه اول 2007، حدود 20 درصد از تولید ناخالص داخلی ارمنستان را تولید کرد. به گفته مقام رسمی بانک جهانی، 30 درصد از اقتصاد ارمنستان در سال 2009 از بخش ساخت و ساز تأمین شد.

البته در طول ماه‌های ژانویه تا سپتامبر 2010، این بخش دچار یک کاهش 5/2 درصدی نسبت به همین دوره در سال گذشته شد که به گفته بنیاد سیویلیتاس، نشان‌دهنده عدم ثبات یک بخش بر پایه بازار منتخب است و دارای تعداد محدودی محصول برای بودجه‌های ضعیف و متوسط بود. این کاهش غیر قابل انتظار بود، زیرا مهم‌ترین اصل بسته تشویقی حکومت، در راستای حمایت از تکمیل پروژه‌های موجود ساخت و ساز بود.

انرژی

تولید انرژی برق از دیگر بخش‌های مهم کشور ارمنستان و هر کشور دیگری است. این بخش از صنعت نیز همراه با بخش‌های دیگر این کشور در سال‌های اخیر رو به رشد بوده است و روند صعودی آن همچنان ادامه دارد. در سال 2017، تولید برق تا 6/1 درصد افزایش داشت و به 7/8 میلیارد کیلووات بر ساعت رسید.

بخش صنعتی

در سال 2017 خروجی بخش صنعتی، سالانه تا 12/6 درصد افزایش یافت و به 1661 میلیارد درم رسید. خروجی صنعتی در طول سال 2010 تقریباً مثبت و دارای متوسط رشد 10/9 درصدی از ژانویه تا سپتامبر 2010 بود که این افزایش مدیون بخش استخراج از معدن بود، زیرا تقاضای جهانی برای کالاهای اساسی منجر به قیمت‌های بالاتر شد. بر اساس اداره ملی آمار، در طول ژانویه- آگوست 2007، بخش صنعتی ارمنستان بزرگ‌ترین عامل تولید ناخالص داخلی ارمنستان بود، اما متأسفانه با افزایش خروجی تنها 1/7 درصد در سال، راکد ماند. در سال 2005، خروجی صنعتی ارمنستان (شامل تولید برق) حدود 30 درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌داد.

بخش خدمات

بخش خدمات نقش بسیار مهمی را در سال‌های گذشته در رشد اقتصادی کشور ارمنستان ایفا کرده است. به طوری که بر اساس آمار‌های منتشر شده از سوی دولت ارمنستان، در دهه اول 2000، بخش خدمات هم در کنار بخش ساخت و ساز، یکی از نیروهای محرک موجود در پشت نرخ بالای رشد اقتصادی ارمنستان بود.

تجارت خرده‌فروشی

در سال 2010، دگرگونی تجارت خرده‌فروشی نسبت به سال 2009، تقریباً تغییری نداشت. انحصارطلبی‌های موجود در بخش خرده‌فروشی، باعث شده بود که این بخش نتواند پاسخگوی بحران باشد و تقریباً هیچ رشدی در پی نداشت. در نتیجه بحران باعث تغییر ساختار خرده‌فروشی به نفع محصولات غذایی شد.

امروزه ارمنستان استانداردهای زندگی و افزایش درامد را بهبود بخشیده است که این کار هم موجب بهبود بخش خرده‌فروشی در ارمنستان شده است. حالا بخش خرده‌فروشی دارای بیشترین میزان استخدام است. اگرچه این بخش رو به بهبودی است، اما همچنان بزرگ‌ترین بخش خرده‌فروشی در ایروان قرار دارد و در شهرهای دیگر ارمنستان وجود ندارد.

پیشرفتی که در این بخش اتفاق افتاد مربوط به افتتاح پاساژ گل دالما و سپس بازار بزرگ ایروان و بازار بزرگ ریو بود که کیفیت خرده‌فروشی در ایروان را به طور چشمگیری افزایش داد. اخیراً پیشرفت‌های جدیدی هم صورت گرفته است، مثلاً یک بازار بزرگ جدید بنام بازار بزرگ شیراک در گیومری افتتاح شده است. یک دلیل دیگر برای توسعه خرده‌فروشی، پیشرفت‌های صورت گرفته در صنعت بانکی است. امروزه مردم ارمنستان می‌توانند بدون نیاز به مراجعه مستقیم به بانک، کمک‌های مالی را در کارت‌های اعتباری خود دریافت کنند.

فناوری ارتباطات و اطلاعات

در فوریه سال 2019 حدود 23 هزار نفر کارمند در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات وجود داشتند. آن‌ها با 404 هزار درم، دارای بالاترین نرخ دستمزد در بین بخش‌های اقتصادی بودند. حقوق متوسط در بخش فناوری اطلاعات (به جز زیر بخش ارتباطات) حدود 582 هزار درم بود.

خدمات مالی

در ژانویه 2019 حدود 20/5 هزار کارمند در بخش مالی ثبت شده بودند. بر طبق مودی که یک شرکت خدمات مالی است، رشد قدرتمند اقتصادی به نفع بانک‌ها است و در عین حال رشد تولید ناخالص داخلی در سال‌های 2019-20 همچنان قدرتمند و حدود 4/5 درصد باقی می‌ماند.

گردشگری

گردشگری در ارمنستان از دهه 1990، یعنی زمانی که تعداد گردشگران سالانه بیشتر از نیم میلیون شد (اغلب شامل ارمنی‌های دیاسپورا)، یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در اقتصاد ارمنستان بوده است. وزارت اقتصاد ارمنستان گزارش می‌دهد که بیشتر گردشگران بین‌المللی از روسیه، ایالات اتحادیه اروپا، ایالات متحده و ایران می‌آیند. ارمنستان چهار میراث جهانی ثبت‌شده در یونسکو دارد. برخلاف مشکلات داخلی و خارجی موجود در ارمنستان، تعداد گردشگران مدام رو به افزایش بوده است. در سال 2018 رکورد بالای گردشگران بازدیدکننده از ارمنستان شکسته شد و به بیش از 1/6 میلیون نفر رسید.

در سال 2018 رسیدهای دریافتی از گردشگری بین‌المللی به 1/2 میلیارد دلار، یعنی حدود دو برابر مقدار دریافت شده در سال 2010 رسید. به لحاظ سرانه نیز، این مقدار حدود 413 دلار بود، یعنی در این مورد ارمنستان جلوتر از ترکیه و آذربایجان و بعد از گرجستان قرار گرفت. در سال 2019، بالاترین نرخ رشد یعنی 27/2 درصد در بخش اقامت و خدمات خوردنی و نوشیدنی، ثبت شد که به خاطر افزایش جریان گردشگران به ارمنستان بود.

طبق آخرین آمارها در سال گذشته میلادی حدود یک میلیون نفر به ارمنستان سفر کرده که با توجه به جمعیت 3 میلیون نفری این کشور آمار بسیار قابل توجهی است که البته هر سال نیز رشد مناسبی دارد. بیشترین گردشگران کشورهای همسایه ارمنستان شامل روس‌ها، گرجی‌ها و ایرانیان و همچنین ساکنین اروپا است. البته قابل ذکر است به دلیل تیره بودن رابطه ارمنستان با کشور آذربایجان، اتباع این کشور به ارمنستان سفر نمی‌کنند.

البته باید گفت که همچنان مشکلاتی نیز بر سر راه این صنعت وجود دارد. مشکلات زیرساختی مانند جاده‌ها و کمبود هتل از آن جمله است که دولت ارمنستان سعی دارد سرمایه گذاران و هتلداران زنجیره‌ای را به ساخت هتل و ایجاد مراکز توریستی و تفریحی تشویق نماید. گسترش مراکز تفریحی مانند پارک‌های آبی و سالن‌های کنسرت و اپرا، ساخت مراکز خرید مدرن، ایجاد رستوران‌های بین‌المللی و برگزاری فستیوال‌های هنری و جشن‌های ملی از جمله اقداماتی است که هر ساله نمود بیشتری می‌یابد و گردشگران بیشتری را جذب می‌کند.

از جمله جذابیت‌های ارمنستان برای هموطنان ایرانی، نزدیکی فرهنگی و آداب و رسوم دو کشور در عین داشتن آزادی‌های فرهنگی و اجتماعی و تفریحات بیشتر و ارزان است. ذائقه ارامنه به ما شبیه است و بسیار خوش خوراک هستند و در این کشور مشکلی بابت تغذیه نخواهید داشت. لازم به ذکر است ارمنستان کشور بسیار ارزانی است و با بودجه پایین می‌توان چند روزی را به خوشی گذراند. همچنین ارامنه مردمان خونگرم و با اخلاقی هستند و از مصاحبت با آنان لذت خواهید برد.

بنا به پیش بینی سازمان توسعه جهانی، صنعت گردشگری ارمنستان به رشد خود ادامه خواهد داد و یکی از ارکان اقتصاد این کشور خواهد شد. دولت ارمنستان می‌کوشد با برنامه ریزی‌های مناسب به یک توسعه پایدار در حوزه گردشگری دست یابد و بدین جهت آموزش افراد شاغل در این را به طور جدی پیگیری می‌کند. استقبال از سرمایه گذاران خارجی با دادن معافیت‌های مالیاتی، تسهیل در ثبت شرکت و تسهیلات اقامتی از جمله این اقدامات است.

بخش کشاورزی

زغال اخته، انجیر، گلابی، هلو و سیب که در میان دیگر محصولات کشاورزی ارمنی، در بازاری در ایروان به فروش می‌رسند. در سال 2010، تولیدات کشاورزی حدود 25 درصد از تولید ناخالص داخلی ارمنستان را تشکیل می‌داد. در سال 2006، بخش کشاورزی تنها حدود 20 درصد از تولید ناخالص داخلی ارمنستان را در بر می‌گرفت. خروجی کشاورزی ارمنستان در ژانویه-سپتامبر 2010 تا 17/9 درصد افت کرد.

دلیل این کاهش، آب و هوای بد، نبود بسته‌های تشویقی دولتی و اثرات مداوم کاهش کمک هزینه‌های کشاورزی از طرف دولت ارمنستان بود. علاوه بر آن، بر اساس بانک جهانی تا سال 2012 سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی ارمنستان حدود 17/9 درصد بود؛ اما سهم آن در 2018 کمی بیشتر از 18/43 درصد بود. بعد از آن یک روند کاهشی در سال‌های 2013-2017 وجود داشت که در 2017 به 14/90 درصد رسید.

با مقایسه سهم کشاورزی به عنوان یکی از اجزای تولید ناخالص داخلی در ارمنستان و کشورهای همسایه (گرجستان، آذربایجان، ترکیه و ایران) می‌توان فهمید که درصد آن در ارمنستان بالاتر است. برای مثال در 2017 سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی در کشورهای همسایه به ترتیب 6/88، 5/63، 6/08 و 9/05 بود.

سخن آخر

ساخت و ساز، کشاورزی، انرژی، خدمات و کشاورزی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد کشور ارمنستان محسوب می‌شوند که در سال‌های اخیر روند رو به رشد خود را حفظ کرده‌اند. خوشحال خواهیم شد نظرات و پرسش‌های خود را در خصوص این مقاله با ما در میان بگذارید.

لطفا نظرات خود را به جهت بهبود در امر تولید محتوا با ما در میان بگذارید. منبعwikipedia